انواع استانداردهای موجود برای لوله پلی‌اتیلن

در حالت کلی برای لوله‌های پلی‌اتیلن و اتصالات آن چهار نوع استاندارد به نام BS، DIN، ISO و ASTM وجود دارد. با توجه به کاربرد لوله‌های پلی‌اتیلن در صنایع مختلف استاندارد مربوط به آن انتخاب می‌شود و تولیدکننده باید بر اساس آن لوله را بسازد تا پس از بررسی و آزمایش لوله پلی‌اتیلن تولیدی، نتایج حاصله با قوانین استاندارد مطابقت کرده و به آن لوله استاندارد فلان گفته شود.

اساساً برای تدوین این استانداردها موارد زیر را لحاظ می‌کنند:

– مواد اولیه پلی‌اتیلن

– وضعیت ظاهری لوله پلی‌اتیلن

– ابعاد و تغییرات ابعادی لوله در شرایط مختلف

– درصد دوده در لوله پلی‌اتیلن

– نرخ جریان مذاب در لوله‌ها

– خصوصیات حرارتی لوله پلی‌اتیلن

– آزمون فشار و ترک‌خوردگی لوله

– استحکام هیدرواستاتیکی لوله پلی‌اتیلن

– اتصال و جوش لوله

– پایداری حرارتی

– اثرات جانبی سیال بر جداره لوله

به عبارتی دیگر لوله پلی‌اتیلن استاندارد شناخته می‌شود که پس از تست، بررسی و کنترل مشخص گردد تمامی موارد بالا مطابق با استاندارد مذکور هستند.

استاندارد ASTM

این استاندارد که توسط انجمن مواد و آزمون آمریکا (ASTM International) تدوین گشته است. موسسه‌ای که به عنوان یکی از بزرگ‌ترین سازمان‌های بین‌المللی توسعه‌دهنده استاندارد در سطح دنیا شناخته می‌شود که در زمینه‌های گوناگون استانداردهای فنی بر مواد، محصولات، سامانه‌ها و خدمات را توافق بیش از سی هزار عضو از ۱۲۰ کشور جهان تصویب می‌نماید.

استاندارد ASTM شامل ۱۵ فصل و ۷۷ بخش درباره موارد زیر است:

– محصولات آهنی و فولادی

–  محصولات فلزی غیر آهنی

– روش‌های آزمون فلزات و دستورالعمل تحلیل آن‌ها

– مصالح ساختمانی

– فرآورده‌های نفتی، روان کارها و سوخت‌های فسیلی

– رنگ‌ها و پوشش‌ها

– منسوجات

– پلاستیک‌ها

– لاستیک‌ها و انواع آن

– عایق‌های الکترونیکی و مباحث الکترونیک

– تکنولوژی آبی و مسائل محیطی

–  انرژی هسته‌ای، انرژی خورشیدی و انرژی زمین‌گرمایی

– ابزارهای پزشکی

– روش‌های کلی و ابزارهای اندازه‌گیری

– محصولات عمومی

استاندارد ASTM در لوله‌های پلی‌اتیلن

جهت بررسی و آزمایش فیزیکی، مکانیکی، طراحی، نصب و راه‌اندازی لوله‌های پلی‌اتیلن و اتصالات آن‌ها، بر اساس استاندارد ASTM یک سری الزامات وجود دارد که باید رعایت گردد. زیرا با توجه به کاربرد لوله‌های پلی‌اتیلن در سیستم‌های آبیاری و توزیع آب، زهکشی زباله، دفع فاضلاب، مخازن ذخیره فشار قوی و غیره، کیفیت آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

بنابراین چنانچه تولیدکنندگان، شرکت‌های پردازش صنعتی، کشاورزان و دیگر مصرف‌کنندگان لوله‌های پلی‌اتیلن در هنگام تولید، نصب و راه‌اندازی لوله‌ها قوانین استاندارد ASTM  را به کار گیرند می‌توانند از صحت و کارایی لوله‌های پلی‌اتیلن مصرفی اطمینان حاصل کنند.

مشخصات لوله پلی‌اتیلن با استاندارد ASTM

موسسه استانداردی ASTM برای لوله‌های پلی‌اتیلن گروهی استاندارد با پیشوند D تعریف کرده است که هر کدام از بخش‌های این استاندارد به بررسی ویژگی و خصوصیت خاصی از لوله پلی‌اتیلن می‌پردازد که در زیر به برخی از این موارد اشاره شده است:

انواع آزمون‌های استاندارد ASTM برای لوله پلی‌اتیلن

– آزمون D618 : سنجش پلاستیک‌های تهویه

– آزمون D1238: تعیین‌کننده نرخ جریان ذوب

– آزمون D1598: تعیین کننده زمان شکست لوله‌‌های پلی‌اتیلن تحت فشار داخلی ثابت

– آزمون D1599:  سنجش میزان مقاومت در برابر فشار کوتاه مدت هیدرولیک لوله پلی‌اتیلن و اتصالات آن

– آزمون D1600: جهت سنجش شرایط اختصاری مربوط به پلی‌اتیلن

– آزمون D2122: بررسی ابعاد لوله پلی‌اتیلن و اتصالات ترموپلاستی

– آزمون D2290: اندازه‌گیری مقاومت کششی ظاهری هوای پلاستیکی یا لوله‌های پلی‌اتیلن تقویت شده

– آزمون D2837: جهت اطلاع از طراحی هیدرواستاتیک برای مواد لوله‌های پلی‌اتیلن یا پایه طراحی فشار برای لوله‌ها

– آزمون D3350: برای مشخصات مواد لوله و اتصالات پلاستیک پلی‌اتیلن

– آزمون D-2104: برای مشخصات لوله پلی‌اتیلن

– آزمون D-2239: مشخصات لوله پلی‌اتیلن با کنترل قطر داخلی

– آزمون D-2447: مشخصات لوله پلی‌اتیلن با کنترل قطر خارجی

– آزمون D-2737: جهت طبقه‌بندی لوله پلی‌اتیلن

معرفی مشخصات لوله پلی‌اتیلن با استاندارد ASTM-D3350

استاندارد D3350 یکی از رایج‌ترین استانداردهای کاربردی برای طبقه‌بندی مشخصات لوله‌های پلی‌اتیلن بوده که بر این اساس به استاندارد  «ویژگی‌های استاندارد لوله پلاستیکی پلی‌اتیلن و اتصالات آن» معروف شده است.

طبق این استاندارد ۶ ویژگی را برای تولید لوله‌های پلی‌اتیلن، خاصیت جوش گرمایی آن‌ها و نیز استفاده طولانی مدت از لوله‌ها مورد بررسی قرار می‌دهد که برای هر یک از این ۶ خاصیت آزمون‌هایی در نظر گرفته است.

۶ خاصیت شامل:

۱. آزمون  D1505 جهت تعیین دانستیه

۲. آزمون D1238 جهت بررسی شاخص ذوب

۳. آزمون D790 جهت سنجش انعطاف‌پذیری

۴. آزمون D638 جهت اندازه قدرت کششی

۵. آزمون‌های D1693 و F1473 جهت بررسی مقاومت رشد کند ترک

۶. آزمون‌های D2837 و ISO 12162 جهت بررسی فشار هیدرواستاتیک

علاوه بر این استاندارد ASTM-D3350 با استفاده از Code Latter (حرف کد) رنگی یا غیر رنگی بدون لوله و نوع پایدارکننده (UV) را مشخص می‌کند که این حروف و تعریف آن‌ها به صورت زیر هستند:

کد A: طبیعی

کد B: رنگی

کد C: سیاه با بیشینه ۲ درصد کربن سیاه

کد D: طبیعی با پایدارکننده فرابنفش

کد E: رنگی با پایدارکننده فرابنفش

بنابراین مشخصات لوله پلی‌اتیلن با استاندارد ASTM-D3350 به صورت یکی از حرف بالا و ۶ عدد که معرف میزان ۶ خاصیت بررسی شده توسط آزمون‌های این استاندارد است، نشان داده می‌شود مثلاً E445574C.